Nobelova nagrada za ekonomiju: Nagrađeno istraživanje o institucijama i prosperitetu

“Kada su Evropljanikolonizovali velike dijelove svijeta, institucije u tim društvima su se promijenile,” rekao je komitet, citirajući rad trojice. Dok je u mnogim mjestima cilj bio eksploatacija autohtonog stanovništva, u drugim je postavljen temelj za inkluzivne političke i ekonomske sisteme.

“Laurati su pokazali da je jedno od objašnjenja za razlike u prosperitetu zemalja društvena institucija koja je uvedena tokom kolonizacije,” dodao je komitet.

Zemlje koje su razvile “inkluzivne institucije” tokom vremena su postale prosperitetne, dok su one koje su razvile “ekstraktivne institucije” doživjele trajno nizak ekonomski rast.

U svojoj knjizi “Zašto nacije propadaju” iz 2012. godine, Acemoglu, tursko-američki profesor na Tehnološkom institutu u Massachusettsu, i Robinson, britanski profesor na Univerzitetu u Chicagu, tvrde da su neke nacije bogatije od drugih zbog svojih političkih i ekonomskih institucija.

Knjiga počinje poređenjem životnog standarda u dva grada pod nazivom Nogales – jedan u Arizoni i jedan južno od granice u meksičkoj regiji Sonora. Dok su neki ekonomisti tvrdili da razlike u klimi, poljoprivredi i kulturi imaju veliki utjecaj na prosperitet mjesta, Acemoglu i Robinson tvrde da su stanovnici Nogalesa u Arizoni zdraviji i bogatiji zbog relativne snage svojih lokalnih institucija.

Prestižna nagrada, službeno poznata kao Nagrada Sveriges Riksbank za ekonomske nauke u sjećanje na Alfreda Nobela, posljednja je nagrada koja se dodjeljuje ove godine i vrijedna je 11 miliona švedskih kruna (1,1 milion dolara). Centralna banka je uspostavila ovu nagradu kao spomen na Nobela, švedskog biznismena i hemičara iz 19. stoljeća koji je izumio dinamite i osnovao pet Nobelovih nagrada. Prvi dobitnici bili su Ragnar Frisch i Jan Tinbergen 1969. godine.

BREAKING NEWS
The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2024 Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel to Daron Acemoglu, Simon Johnson and James A. Robinson “for studies of how institutions are formed and affect prosperity.”… pic.twitter.com/tuwIIgk393

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 14, 2024

Prošle godine, profesorica sa Harvard univerziteta Claudia Goldin je odlikovana za svoja istraživanja koja pomažu objasniti zašto su žene širom svijeta manje sklone radu u poređenju s muškarcima i zašto zarađuju manje novca kada rade. Ona je bila samo treća žena među 93 laureata iz ekonomije.

Iako puristi Nobelove nagrade naglašavaju da nagrada za ekonomiju tehnički nije Nobelova nagrada, ona se uvijek dodjeljuje zajedno s ostalim nagradama 10. decembra, na godišnjicu Nobelove smrti 1896. godine.

Nobelove nagrade su objavljene prošle sedmice u oblastima medicine, fizike, hemije, književnosti i mira.

(Vijesti.ba)