Građani Srbije su rekli svoje: Hiljade ljudi na protestima protiv Rio Tinta

Sve procjene su urađene pojedinačnim brojanjem sa fotografija i video snimaka koje su objavljivali organizatori i učesnici ovih protesta na društvenim mrežama ili su ih slali direktno Arhivu javnih skupova.

Za potrebe istraživanja odziva lokalnog stanovništva korištena je relativna veličina ovih protesta, odnosno procenat lokalnog stanovništa koji je na njih izašao. U prikazu ovih rezultata to je ilustrovano tako što je za svako mjesto navedeno i koliko bi takav odziv iznosio u Beogradu, srazmerno broju stanovnika.

Rezultati ovog istraživanja nedvosmisleno govore o tome da se radi o najsnažnijem protestnom pokretu u novijoj historiji Srbije. Tokom posljednjih nekoliko decenija, U Srbiji je bilo nekoliko protestnih serija koje su se odvijale u cijeloj zemlji: protiv izborne krađe 1996/97, pred pad Miloševića, protesti "1 od 5 miliona" i prošlogodišnji protesti protiv nasilja. Međutim, ovako masovan odziv van Beograda, pogotovo u manjim mjestima, nije zabeležen za više od tri decenije koliko je Arhiv javnih skupova pokrio svojim istraživanjima.

Na to ukazuju sljedeći podaci:

- Čak deset protesta protiv Rio Tinta koji su dosad održani u manjim mestima van Beograda imalo je četverocifren broj učesnika.
- U pet mesta (Mionica, Osečina, Rekovac, Bogatić i Kosjerić) na proteste je izašlo više od petine lokalnog stanovništva, a u Mionici i više od trećine.
- U pogledu odziva lokalnog stanovništva, čak 20 od ovih 28 protesta bilo je veće od najvećih protesta protiv nasilja održanih prošle godine u Beogradu.
- U odnosu na broj stanovnika grada u kome su održani, 13 protesta je bilo proporcionalno veće i od 5. oktobra 2000. godine, kada je svrgnut Slobodan Milošević.



Ovi rezultati postaju još impresivniji ako se ima na umu da su ovi protesti organizovani bez ikakve stranačke infrastrukture i da su ih u mnogim slučajevima iznijele lokalne grupe aktivista bez nekog bitnijeg iskustva u organizaciji masovnih protesta.

Gledano prema relativnoj veličini, dosadašnja situacija izgleda ovako (broj ispred zagrade označava broj učesnika u tom mjestu, a broj u zagradi označava ekvivalent u Beogradu, srazmjerno broju stanovnika):

1) Mionica 550 (479.000)
2) Osečina 750 (380.000)
3) Rekovac 400 (364.000)
4/5) Bogatić 1.450-1.500 (273.000-282.000)
4/5) Kosjerić 750 (278.000)
6) Bresnica 220 (235.000)
7) Rača 350-400 (205.000-234.000)
8/9) Šabac 7.000-7.500 (190.000-203.000)
8/9) Loznica 3.200-3.500 (180.000-200.000)
10) Ljig 400 (179.000)
11) Požega 1.300 (145.000)
12) Topola 470 (142.000)
13) Krupanj 400 (134.000)
14) Ub 500 (104.000)
15) Aranđelovac 1.500 (91.000)
16) Mladenovac 1.400 (87.000)
17) Koceljeva 280 (83.000)
18) Arilje 350 (73.000)
19) Kraljevo 2.700 (61.000)
20) Valjevo 2.500 (60.000)
21) Raška 300-320 (49.000-52.000)
22) Pančevo 2.500 (40.000)
23) Barajevo 260 (39.000)
24) Smederevo 1.300-1.400 (30.000-33.000)
25) Paraćin 380 (24.000)
26) Grocka 100 (17.000)
27) Negotin 170-180 (16.000-17.000)
28) Bor 200 (9.500)

Posebno je značajno to što se procenat učešća lokalnog stanovništva dramatično povećava u slučaju manjih naselja koja su bliže planiranoj zoni rudarenja litijuma. To govori da strah i uznemirenost stoje kao snažni motivatori iza ovako ogromnog odziva mještana.

Očigledno je da se u slučaju ove serije protesta protiv Rio Tinta radi o seizmičkom procesu na nivou čitave Srbije, a pogotovo u pojasu predviđenom za eksploataciju nalazišta litijuma. Proces ovolike magnitude nemoguće je ignorisati, a niti ugasiti medijskim spinovanjem i kampanjama.

U prilogu je tabelarni prikaz navedenih rezultata prema relativnoj veličini, u koji su, radi ilustracije i poređenja, dodati i neki najveći skupovi iz Beograda.

Arhiv javnih skupova je organizacija civilnog društva iz Beograda, registrovana 7. jula 2023. godine, koju je osnovala grupa građana koji se od 1991. godine bave utvrđivanjem broja ljudi na protestima i drugim javnim skupovima. Osnivači Arhiva javnih skupova svoje procene objavljuju od 2019. godine, putem Facebook grupe Fan klub protesta i kroz saradnju s medijskim kućama u Srbiji (N1, Nova S, dnevni list Danas, nedeljnik Vreme i brojni lokalni i nezavisni portali).

(Vijesti.ba)