Sjećanje na žrtve Štrbaca: 32 godine od otmice i ubistava

Tom prilikom oteto je, a potom i ubijeno, osamnaest Bošnjaka, jedan Hrvat i jedno NN lice. Do sada su pronađeni posmrtni ostaci četiri žrtve. Većina ubijenih su bili građani Srbije ili Crne Gore.

Najstarija žrtva ovog zločina imala je 59 godine, a najmlađa svega 16 godina. Do danas su pronađeni ostaci samo četiri osobe.

Ovaj voz je, kako je i utvrđeno u odvojenim sudskim procesima, bio pod pratnjom dvojice policajca, kojima je bio dat pisani nalog da Vojsci Republike Srpske omoguće legitimiranje putnika i odvođenje vojnih obveznika Republike Srpske, što je zloupotrijebljeno. Otpravniku vozova je rečeno da su u vozu dezerteri i krijumčari oružja, a on je u strahu za vlastiti život, od strane naoružanih vojnika, dao vozu znak za zaustavljanje u toj stanici.

Nakon što je voz zaustavljen, vršeno je legitimisanje putnika od strane pripadnika Interventne čete Višegradske brigade Vojske Republike Srpske, i iz voza su izvedeni, kasnije i ubijeni Esad Kapetanović, Iljaz Ličina, Fehim Bakija, Šećo Softić, Rafet Husović iz Bijelog Polja, Halil Zupčević iz Trebinja, Senad Đečević iz Bara, Jusuf Rastoder iz Berana, Ismet Babačić iz Podgorice, Tomo Buzov iz Beograda, Adem Alomerović, Muhedin Hanić, Safet Preljević, Džafer Topuzović iz Brodareva, Rasim Ćorić, Fikret Memović, Fevzija Zeković, Nijazim Kajević, iz Prijepolja i Zvjezdan Zuličić iz Sarajeva, kao i jedna nepoznata osoba afričkog porijekla.

Oteti su, nakon izvođenja iz voza, odvedeni u dvoranu jedne škole u selu Prelovo kod Višegrada, gdje su im oduzete sve osobne stvari, novac i nakit, a potom su, pretučeni i vezani žicom, ponovo ukrcani u kamion i odvedeni do jedne zapaljene kuće u selu Mušići, na teritoriju iste općine. Dalje su, u grupama, odvođeni do garaže te kuće, gdje su ubijani iz automatskog oružja.

Kazneni postupci za počinjene zločine vođeni su u tri države – Crnoj Gori, Srbiji i Bosni i Hercegovini.

Zbog ovog zločina na kazne zatvora u trajanju od 10 do 15 godina osuđeno je preko 10 pripadnika grupe koja je izvršila otmicu, među kojima je i Nebojša Ranisavljević, koji je prvi iz te grupe osuđen 2002. godine, i to pred Višim sudom u Bijelom Polju. Za otmicu u Štrpcima nikada nije suđeno Milanu Lukiću, koji je pred Haškim sudom osuđen na doživotni zatvor zbog drugih zločina počinjenih u Višegradu.

Također je važno istaknuti da je hrvatski kratki film „Čovjek koji nije mogao šutjeti“ režisera Nebojše Slijepčevića koji govorio o ovom zločinu osvojio Zlatnu palmu za najbolji kratki film na 77. filmskom festivalu u Cannesu.

„Čovjek koji nije mogao šutjeti“ postao je time prvi hrvatski filma sa glavnom nagradom na najprestižnijem svjetskom filmskom festivalu.

Slijepčevićev film temelji na dešavanjima tog kobnog dana u Štrpcima, kad su srpske paravojne snage iz istočne Bosne zaustavile voz na pruzi Beograd-Bar i iz vlaka izvele sve putnike muslimanskih imena i prezimena. Jedan jedini putnik se pobunio - oficir JNA, Hrvat iz kaštela Tomo Buzov. I on je ubijen. Slijepčevićev film pripovijeda taj događaj iz perspektive putnika koji je za razliku od Buzova gledao svoja posla i ostao živ. Njega glumi Goran Bogdan. Film je nastao u produkciji producentske kuće Antitalent.

Film je također nominovan za ovogodišnje Oscara, Akademije filmskih umjetnosti i nauke.